Złoto jest tradycyjnie częścią międzynarodowych rezerw większości krajów na świecie. Wraz z zakończeniem standardów i dwuwalutowości przestało być jedynym prawdziwym pieniądzem, ale mimo to zachowało swoją atrakcyjność jako instrument inwestycyjny wraz ze zobowiązaniami rządowymi, depozytami itp. W tym tekście przedstawiamy najważniejsze informacje związane z rezerwami złota na świecie. 

Złoto jako podstawowy surowiec finansowy

Banki centralne przechowują swoje rezerwy złota w formie fizycznej, zwykle w standardowych sztabkach o masie 400 uncji (12 441 g). Podobnie czyni Narodowy Bank Polski, który korzystając z rezerw, interweniuje na krajowym rynku walutowym w celu wprowadzenia lub wycofania sum pieniędzy dodatkowo wprowadzonych do gospodarki na zakup złota monetarnego od producentów.

Wycofanie nadmiernej płynności jest niezbędnym działaniem zapobiegającym powstawaniu nadmiernego wzrostu presji inflacyjnej i powstawaniu nierównowag makroekonomicznych. W przeciwnym razie podaż pieniądza automatycznie wzrosłaby dodatkowo o wartość kupowanego złota.

Istota rezerw złota dla banków centralnych

Zasoby złota i walut mogą być postrzegane jako fundusz ubezpieczeniowy i poduszka powietrzna na wypadek destabilizującej sytuacji na rynkach finansowych. Dlatego państwo dąży do ich utrzymania na odpowiednim poziomie, aby móc wykorzystać te środki w sytuacjach kryzysowych.

Rezerwy kruszcu charakteryzują się na ogół wysokim poziomem płynności, dzięki czemu w dowolnym momencie można je wykorzystać na spłatę zadłużenia, inwestycje, przeprowadzanie transakcji handlowych lub uczestnictwo w globalnych transakcjach finansowych.

Złoto monetarne a rezerwy złota

Banki centralne kupują złoto i wykorzystują je do finansowania deficytu bilansu płatniczego, przeprowadzanie interwencji na rynkach walutowych, a także utrzymania kursu waluty narodowej czy dokonywanie płatności zobowiązań socjalnych.

Złoto z banków centralnych służy do pokrycia zagranicznego długu publicznego czy utrzymania wymaganego poziomu aktywów płynnych w gospodarce.

W wielu krajach świata rezerwy międzynarodowe znajdują odzwierciedlenie w bilansie banku centralnego, stanowiąc część jego aktywów. Do takich państw należą na przykład Szwajcaria, Rosja, Dania, Portugalia, Grecja, Węgry, Niemcy.

Banki Centralne a posiadane złoto

Państwa świata w różny sposób szacują wymagany udział złota w swoich rezerwach międzynarodowych. Np. Portugalia posiada ponad 90% swoich rezerw w złocie, to Norwegia i Nowa Zelandia nie mają w ogóle złota w rezerwach międzynarodowych.

Ranking największych posiadaczy rezerw złota

Pod koniec ubiegłego roku światowe banki centralne kupiły największą ilość złota od 1971 roku. Według World Gold Council złoto aktywnie kupowały Chiny, Węgry, Polska, Egipt, Kazachstan i Indie. To oczywiście sprawiło, że wzrosła wartość złota. Roczny popyt na złote sztabki i monety wzrósł o 74%.

Analiza najnowszych danych

Większość banków centralnych spodziewa się wzrostu światowych rezerw złota w przyszłym roku. Rekordowy popyt na złoto na światowym rynku w 2022 roku, który po raz pierwszy od pół wieku osiągnął 1,14 tys. ton, w dużej mierze zapewniły banki centralne różnych krajów. Ponadto wzrosło zainteresowanie złotem ze strony inwestorów prywatnych. Co więcej, motywy działań tak różnych grup okazały się podobne – chęć zabezpieczenia się przed niepewnością polityczną i inflacją, a także ucieczka od dolara.

Top 5 państw z największymi rezerwami złota

USA

Stany Zjednoczone posiadają największe rezerwy złota - 8133,5 ton, według World Gold Council. Odsetek rezerw złota i walut obcych wynosi 74,5%. Połowa zapasów złota w USA jest przechowywana w byłej bazie wojskowej Fort Knox w stanie Kentucky. Część rezerw została umieszczona w skarbcu mennicy na terenie miasta West Point w stanie Nowy Jork, w Denver Mint w Kolorado oraz w skarbcu Banku Rezerwy Federalnej (FRB) w Nowym Jorku przy 33 Liberty Street, na Manhattanie, gdzie znajduje się ponad 100 ton złota.

Niemcy

Niemcy są rekordzistami w rankingu banków centralnych pod względem rezerw złota w Europie. Agencje ratingowe oceniają, że rezerwa wynosi 3367,9 ton złota. Procent rezerw złota i walut wynosi 70%. Wcześniej większość niemieckich rezerw złota znajdowała się w bankach w Nowym Jorku (USA), Londynie (Wielka Brytania) i Paryżu (Francja). Ale od 2013 roku pod naciskiem opinii publicznej Niemcy zaczęły zwracać własne złoto z zagranicznych skarbców.

Włochy

To państwo posiada 2451,8 ton aktywów rezerwowych złota. Odsetek rezerw złota i walut obcych wynosi 65,4%. Włoskie złoto przechowywane jest głównie w sztabkach. W sumie jest to 95 493 sztuk o wadze od 4,2 do 19,7 kg. Rezerwa złota Banku Włoch obejmuje również niewielki udział złotych monet - 4,1 tony.

Francja

Rezerwy złota to 2436 ton. Rezerwy walutowe i złota wynoszą 59,9%. Skarbiec głównego francuskiego banku Banque de France znajduje się na niższym – minus ósmym – piętrze piwnicy centrali banku w Paryżu przy 31 Croix des Petits Champs.

Rosja

Do 1 lipca 2019 roku wartość rosyjskich rezerw złota po raz pierwszy przekroczyła 100 miliardów dolarów, a fizyczna masa złota osiągnęła 2207 ton. Złoto stanowi 19% wszystkich rezerw międzynarodowych Federacji Rosyjskiej.

Zmieniający się krajobraz rezerw złota

Pomimo rekordowego popytu w 2022 roku, banki centralne nadal intensywnie kupują złoto. Światowe rezerwy złota zwiększyły się między styczniem a majem o 54 tony.

Singapur i Chiny były jak dotąd dwoma największymi nabywcami metalu szlachetnego w tym roku. W ciągu pierwszych pięciu miesięcy kupili odpowiednio 69 i 68 ton. W pierwszym kwartale władze monetarne Singapuru zwiększyły swoje rezerwy złota o prawie 45%, a na koniec marca wynosiły one 222 tony.

Polska również należy do dużych odbiorców, zwiększając łączne zakupy o prawie 35 ton w kwietniu i maju, co czyni nas trzecim co do wielkości nabywcą złota w tym roku.

Perspektywy dla przyszłości rezerw złota banków centralnych

Początek 2023 roku upłynął pod znakiem znacznego wzrostu inflacji na świecie, w tym w USA i Unii Europejskiej. W takich warunkach inwestorzy wykazują zwiększone zainteresowanie aktywami o charakterze deflacyjnym. W związku z tym popyt na złoto znacznie wzrósł, wyznaczając osiągnięcie lokalnego maksimum w notowaniach.

Eksperci przewidują, że cena złota będzie nadal rosnąć. Wynika to przede wszystkim z perspektyw spowolnienia inflacji i tempa podwyżek stóp procentowych w USA. Ogólna perspektywa 2023 roku jest nadal niejednoznaczna i zależy od dalszych działań Fed.